کنتاکتور چیست؟

کنتاکتور یک وسیله الکترومغناطیسی است که از آن به منظور قطع و وصل کردن مدار ها استفاده می شود. این کار به کمک یک سیم پیچ مغناطیسی انجام می شود. سیم پیچ مغناطیسی با القاء جریان مغناطیسی باعث حرکت قسمت آهنربایی شده و مدار را وصل می کند. کنتاکتورها هم مدار های سه فاز و هم مدارهای تک فاز را وصل می نمایند. عکس این قضیه نیز وجود دارد؛ یعنی با قطع شدن و قطع اتصال بوبین، کنتاکتور نیز قطع می شود. همه انواع کنتاکتور ها دارای 3 کنتاکت اصلی می باشند که از آن ها برای کنترل مدار قدرت استفاده می کنند. کنتاکتور به صورت یک رله یا سوئیچ در نظر گرفته می شود که عملکرد آن به وسیله یک مدار مشخص کنترل خواهد شد.

امروزه کاربرد های وسیعی در مورد انواع کنتاکتور ها وجود دارد و از آن ها به عنوان کاربردی ترین و مهم ترین تجهیزات برقی و سیستم های قدرت یاد می شود. مهم ترین استفاده هایی که از انواع کنتاکتور ها در صنعت صورت می گیرد، شامل موارد زیر می باشد:

•       نورپردازی
•       کنترل و هدایت موتور های الکتریکی
•       بانک های خازنی
•       گرمایش
•       استفاده از آن ها در تبخیر کننده های الکتریکی
•       کاربرد آن ها در بار های الکتریکی مختلف

این نوع تجهیزات به وسیله تحریک کردن بوبین موجود در داخل کنتاکتور، برای قطع و وصل شدن مدار های قدرت به کار می رود که به وسیله ولتاژ DC و یا ولتاژ AC  تحریک می شوند. علاوه بر این، می توان کنتاکتور را یکی از اجزا مهم و ضروری در تابلو های برق به حساب آورد که در این مورد به آن کلید الکترومغناطیسی یا Electromagnetic Contact می گویند. با استفاده از کنتاکتور می توان مدار را از راه دور و به راحتی کنترل نمود.

معرفی کنتاکتور اشنایدر

کنتاکتورهای اشنایدر یکی از قدیمی ترین و پرکاربرد ترین تجهیزات اشنایدر به شمار می آید. برند شناخته شده اشنایدر همیشه جزء پر طرفدارترین برندهای اروپایی در بازار ایران می باشد . این نوع از کنتاکتور ها از دو هسته تشکیل شده اند که حالت E شکل دارند. یکی از هسته های موجود، متحرک و دیگری ثابت است. هر کدام از هسته ها عملکرد مجزایی دارند و در کنار هم باعث فعالیت کنتاکتور می شوند. به طور مثال هسته متحرک زمانی که حرکت و شروع به فعالیت می کند می تواند تعداد زیادی از کنتاکت های باز را به صورت بسته و کنتاکت های بسته را به صورت باز در آورد. در هسته ثابت کنتاکتور اشنایدر نیز یک سیم پیچ قرار دارد که عبور جریان از سیم پیچ باعث به وجود آمدن نیرویی می شود و در نتیجه سبب اتصال هسته متحرک به هسته ثابت می شود.

به طور کلی می توان گفت که کنتاکتور ها به دستگاه هایی متصل می شود که دارای جریان بالا هستند و اتصال آن ها نیز به صورت مستقیم خواهد بود. به بیانی دیگر کنتاکتور ها را متشکل از یک سیستم مغناطیس الکتریکی می دانند که همه آن ها دارای یک سمت ثابت و یک سمت متحرک هستند و در مورد کنتاکتورهای اشنایدر نیز این موضوع کاملا صادق است. قسمت متحرک و ثابت کنتاکتور نیز به وسیله یک فنر از هم مجزا نگه داشته می شوند. در قسمت فنر جدا کننده قسمت های ثابت و متحرک معمولا کنتاکت های عایقی وجود دارد که به دو قسمت ثابت و متحرک وصل هستند. این کنتاکت ها هم زمان با قسمت های ثابت و متحرک به حرکت در می آیند.

اشنایدر دارای سری های مختلفی از انواع کنتاکتورها است که پر فروش ترین آن ها سری D می باشد؛ اما سری های دیگری مانند سری F دارای قابلیت های متعدد و کاربرد های تقریبا مشابه با سری D می باشند. اما دلایل متعددی وجود دارد که باعث محبوبیت این سری از کنتاکتور ها شده است. مهم ترین دلیل آن این است که سری های D در مصارف مختلفی به کار می روند. از جمله این مصارف می توان به استفاده در مدارات روشنایی، بانک های خازنی، الکتروموتورها و بسیاری دیگر از تجهیزات الکتریکی اشاره کرد. همین امر باعث گستره  وسیع کاربردهای این نوع از کنتاکتور ها شده است و در نتیجه محبوبیت و فروش بیشتر آن را در بازارهای داخلی و خارجی در پی داشته است. علاوه بر موارد ذکر شده، در کنتاکتورهای سری D می توانیم شاهد بالاترین ضریب امنیت باشیم. طول عمر و دوام این سری از محصولات نیز بیشتر از سری های مشابه پیشبینی شده است.

به طور کلی، اشنایدر نیز همانند دیگر انواع کنتاکتور های موجود در بازار در تابلو برق های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد و عملکرد آن نیز به صورت قطع و وصل کردن مدار های الکتریکی می باشد. پر مصرف ترین کنتاکتور مورد استفاده در داخل کشور را می توان کنتاکتور های اشنایدر در نظر گرفت که دارای بیشترین استفاده در صنایع الکتریکی بوده و از کیفیت بسیار مطلوبی نیز برخوردار هستند. جهت دریافت قیمت کنتاکتورهای اشنایدر با واحد فروش اتوماسیون راد ارتباط برقرار نمایید.

از لحاظ توان آمپر می توان تنوع بسیار بالایی را در مورد کنتاکتور های اشنایدر متصور شد. همچنین در مورد ولتاژ بوبین نیز تنوع زیادی در سری های مختلف آن وجود دارد که باعث بالا رفتن محبوبت و قابلیت های این محصولات شده است. از مهم ترین کنتاکتور های اشنایدر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•       کنتاکتور فرمان
•       کنتاکتور خازنی
•       کنتاکتور مینی
•       کنتاکتور چپ گرد
•       کنتاکتور قدرت
•       کنتاکتور قفل شو

مزیت های استفاده از کنتاکتور اشنایدر

همان طور که گفته شد، کنتاکتور ها دارای مزیت های مختلفی هستند که در انواع مدل های آن ها صدق می کند. اما اگر بخواهیم به مزیت های استفاده از کنتاکتور های اشنایدر بپردازیم، می توانیم قابلیت ها و جزئیات بیشتری را ارزیابی کنیم. از مهم ترین مزیت هایی که در مورد این تجهیزات وجود دارد قابلیت بالای آن ها در قطع و وصل کردن مدار های الکتریکی است. معمولا این قطع و وصل ها می تواند در دفعات بسیار زیاد تکرار شود که این کنتاکتور عملکرد فوق العاده ای در سرعت بالا و تعداد قطع و وصل زیاد دارد . علاوه بر این، قابلیت کنترل از راه دور نیز برای کنتاکتورهای اشنایدر وجود دارد و می توان از نقاط مختلف و با هر موقعیتی آن را کنترل کرد. البته لازم به ذکر است که در مراحل مختلف کار با دستگاه نیز می توان آن را از راه دور کنترل کرد که قابلیت بسیار قابل توجهی می باشد. این قابلیت باعث راحت بودن کار با دستگاه و همچنین راحتی کار اپراتور می شود. از دیگر مزیت هایی که برای کنتاکتور های اشنایدر وجود دارد می توان به توانایی اتوماتیک کردن مدار های آن اشاره کرد. مدار های فرمان را می توان به کمک کنتاکتور ها به صورت اتوماتیک در آورد.

همان طور که می دانید، استفاده از انواع کنتاکتور ها دارای مزیت های زیادی نسبت به استفاده از کلید می باشد. در این مورد عمر مکانیکی را می توان مثال زد که کلید ها در مقابل ساییدگی آسیب پذیر هستند و به علت قطع و وصل شدن های پی در پی و دستی، امکان خرابی و ساییدگی کلید افزایش می یابد اما در مورد کنتاکتور ها به دلیل امکان قطع و وصل شدن خودکار مدار، این مشکلات وجود ندارد و سیستم دارای استهلاک بسیار کمتری است. سرعت قطع و وصل کردن مدار نیز از دیگر مزایایی است که در مورد کنتاکتور های اشنایدر و دیگر انواع کنتاکتور وجود دارد. در این تجهیزات به دلیل طراحی مدار فرمان مناسب، امکان قطع و وصل شدن خودکار و بسیار سریع سیستم وجود دارد که در پیشبرد سریع کارها بسیار تاثیر گذار است.

یکی از مهم ترین مشکلاتی که در مورد مدارها و تابلوهای برق وجود دارد این است که با قطع برق و وصل شدن مجدد آن، به منظور راه اندازی دوباره و شروع به کار مدار، نیاز به استارت می باشد که باعث تلف شدن زمان زیادی می شود. این موضوع در مورد انواع کنتاکتور ها به صورت یک مزیت در نظر گرفته می شود چرا که در صورت قطع شدن برق و اتصال مجدد آن، برای راه اندازی مدار نیازی به استارت می باشد. علاوه بر این، راه اندازی مجدد مدار با استفاده از کلید با خطرات مختلفی نیز همراه است که مهم ترین آن وصل شدن ناگهانی می باشد.

حفاظت دستگاه ها توسط کنتاکتور های اشنایدر و دیگر مدل های موجود با اطمینان بالاتری همراه است و به همین دلیل توصیه بر استفاده از این تجهیزات می باشد. همچنین از لحاظ اقتصادی نیز می توان آن ها را بسیار به صرفه تر در نظر گرفت زیرا احتمال خراب شدن و استهلاک آن ها به مراتب کمتر از انواع کلیدها می باشد. کنتاکتور ها را می توان به صورت مستقیم به پی ال سی (PLC) نیز متصل کرد که از دیگر قابلیت های مهم موجود در این تجهیزات به شمار می رود.

انواع کنتاکتور اشنایدر

کنتاکتور های اشنایدر دارای انواع مختلفی هستند که در یک بررسی کلی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•       کنتاکتور تک فاز
•       کنتاکتور سه فاز

بر روی هر کدام از انواع کنتاکتور های تک فاز و سه فاز، چند کنتاکت باز و بسته وجود دارد که کنتاکت های فرمان هستند. از این کنتاکت ها می توان در مسیر های مختلفی مانند مسیر فرمان و بخش های دیگر مربوط به فرمان مدار مورد استفاده قرار داد. رنج جریان، اندازه و ابعاد مختلفی برای انواع کنتاکتور ها وجود دارد که بر اساس آن ها مدل های مختلفی ساخته می شود. در این مورد، پرکاربردترین آمپر های کنتاکتور ها شامل 9 الی 800 آمپر می باشد. علاوه بر این، ولتاژ بوبین کنتاکتور ها نیز دارای تفاوت های زیادی با هم است و در این مورد نیز ولتاژ های مختلفی وجود دارد. معمول ترین ولتاژ های مورد استفاده در ولتاژ بوبین شامل 24، 48، 110، 220 و 380 ولت است.

کنتاکتور تک فاز

یکی از انواع کنتاکتور های اشنایدر، کنتاکتور تک فاز می باشد که از آن می توان به جای کنتاکتور های فرمان استفاده کرد. از کنتاکتورهای تک فاز می توان به جای رله های شیشه ای نیز استفاده کرد. دلیل آن نیز وجود ماژول های مختلفی مانند دو پل و تک پل می باشد. این ماژول ها با تحریک مدار فرمان، وضعیت خود را تغییر می دهند و به این ترتیب مورد استفاده قرار می گیرند.

کنتاکتور تک فاز را اصولا می توان یک رله در نظر گرفت. این نوع کنتاکتور ها همانند بوبین های سه فاز دارای صدای بسیار کمی هستند و به دلیل دارا بودن همین خصوصیت، به کنتاکتور تک فاز بی صدا معروف هستند. با اتصال برق بوبین ها، رله به حالت فعال در می آید و وصل می شود. کنتاکتور تک فاز نسبت به کنتاکتور سه فاز دارای اندازه ای کوچک تر است.

کنتاکتور تک فاز دارای پایه های مختلفی است که از کنتاکت های قدرت آن می توان به پایه های 1، 2، 3 و 4 اشاره کرد. در این مدل از کنتاکتورها، پل های مختلفی نیز وجود دارد که در این مورد می توان تقسیم بندی هایی را در نظر گرفت. بر این اساس، پایه های 1 و 2 را پل اول به حساب می آورند و در مورد پل دوم نیز شامل پایه های 3 و 4 می باشد. هر کنتاکتور تک فاز باید دارای یک مدار فرمان مجزا نیز باشد. این مدار فرمان می تواند عملکرد های مختلفی داشته باشد. به طور مثال می توان این مدار فرمان را یک کلید فرمان و یا همچنین یک شستی استارت- استپ در نظر گرفت. برای نصب کلید فرمان در کنتاکتور های تک فاز، فقط کافی است که از خروجی فیوز سیستم به قسمت ورودی آن، یک ارتباط موثر ایجاد شود. در این صورت با وصل کردن خروجی کلید فرمان به ورودی، می توان کنتاکتور تک فاز را وصل نمود.

کنتاکتور تک فاز دارای کاربرد های مختلفی است و در زمینه های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. از مهم ترین کاربردهای آن می توان به کنترل کولر های گازی و اسپیلت اشاره کرد که یکی از بیشترین استفاده های انواع کنتاکتور تک فاز می باشد. علاوه بر این، از کنتاکتور تک فاز می توان در هوشمندسازی ساختمان ها استفاده کرد. کنترل روشنایی و سیستم های مربوط به ایجاد روشنایی و دستگاه های ماینر نیز از دیگر کاربردهای کنتاکتور تک فاز می باشد که امروزه بسیار مورد استفاده می باشد. از کنتاکتور تک فاز در پمپ های آبیاری و پمپ های کف کش کشاورزی نیز به فراوانی استفاده می شود. بنابراین می توان گفت که کنتاکتور تک فاز دارای کاربردهای وسیع و مختلفی است و روز به روز به کاربردهای آن ها نیز افزوده می شود. این نوع از کنتاکتور عموما دارای قیمتی بالاتر از انواع کنتاکتور سه فاز می باشد؛ اما به طور کلی قیمت کنتاکتور را بر اساس آمپر عبوری از مدار تعیین می کنند.

کنتاکتور سه فاز

کنتاکتور سه فاز معمولا دامنه آمپر عبوری گسترده ای دارد و از 13 تا 220 ولت را نیز پشتیبانی می کند. کنتاکتور سه فاز از لحاظ ظاهر، مقدار جریان عبوری و قیمت، دارای تفاوت های زیادی با کنتاکتور تک فاز می باشد. در بازار های داخلی معمولا قیمت کنتاکتور سه فاز نسبت به کنتاکتور تک فاز پایین تر می باشد اما پارامترهای مختلفی در تعیین قیمت کنتاکتور تاثیر گذار است.

قسمت های اصلی کنتاکتور اشنایدر

تمام کنتاکتور ها اعم از انواع کنتاکتور سه فاز و تک فاز دارای سه بخش اصلی می باشند. این بخش ها شامل تیغه، بوبین و قاب عایق است. هر یک از بخش های فوق دارای یک سری جزئیات دیگر مانند کنتاکت های کمکی و غیره می باشند. در ادامه به بررسی هر کدام از این بخش ها می پردازیم.

تیغه: تیغه های کنتاکتور در انواع تک فاز و سه فاز به دو نوع مختلف تقسیم می شوند. این دو نوع شامل تیغه های قدرت و فرمان هستند. تیغه های قدرت را کنتاکت های اصلی می نامند که جریان اصلی قدرت از طریق آن ها عبور می کند. در مورد تیغه ای فرمان نیز که به کنتاکت های فرمان معروف هستند، به منظور استفاده در بخش فرمان به کار می روند. معمولا تیغه های فرمان بر روی بدنه کنتاکتور به دو صورت قرار داده می شوند. به صورت نرمال باز و نرمال بسته. بعد از هر بار که سیم پیچ تحریک و فعال شد، به حالت عکس خود تغییر حالت می دهد. به حالت نرمال باز، NO و به حالت نرمال بسته نیز NC گفته می شود.

بوبین کنتاکتور: بوبین کنتاکتور که آن را تحت عنوان سیم پیچ و کویل نیز نام گذاری می کنند، شامل یک هسته مغناطیسی است که به صورت سیم پیچی در آمده است. وظیفه  این قسمت از کنتاکتور، عمل باز و بسته کردن کنتاکت ها می باشد که این عملکرد با ایجاد نیروی مغناطیسی به منظور اتصال فیزیکی تیغه های هادی می باشد.

محفظه عایقی: در مورد کنتاکتور ها، محفظه های عایقی مختلفی وجود دارد که معمولا به وسیله موادی مانند باکالیت و نایلون عایق بندی صورت می گیرد. این عایق به صورت یک ایزوله در نظر گرفته می شود که نقش قاب نگهدارنده و محافظ را نیز به عهده دارد. این عایق ها برای جلوگیری از احتمال برق گرفتگی و ایجاد غبار، آب و چربی مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا با گذر زمان و استفاده  مکرر از سیستم، احتمال آلودگی کنتاکتور وجود دارد که با استفاده از این عایق ها می توان از آن جلوگیری کرد.

تفاوت کنتاکتور اشنایدر با رله

اگر بخواهیم عملکرد کلی کنتاکتور و رله را مورد ارزیابی قرار دهیم، می توانیم بگوییم که رله ها دقیقا دارای عملکردی مانند کنتاکتورها هستند و در هر دو به منظور باز و بسته کردن مدارات مختلف، به صورت الکترونیکی و الکترومکانیکی استفاده می شود. اما در اصل تفاوت عمده ای بین این دو تجهیز وجود دارد که در ادامه به آن  می پردازیم.

تفاوت اصلی انواع کنتاکتور و رله در کاربرد آن ها است. کنتاکتورها دارای قدرت بسیار بالاتری هستند و به همین دلیل می توان کاربردهای متنوع تری را برای آن ها در نظر گرفت. در این مورد به دلیل قدرت بالاتری که برای کنتاکتور ها وجود دارد، در کاربردهای پر قدرت مورد استفاده قرار می گیرند؛ اما برای رله ها کاربردهای ضعیف تری در نظر گرفته می شود.

از دیگر مواردی که باعث تفاوت در انواع کنتاکتور و رله می شود، ظرفیت بار آن ها است. در این مورد می توان برای کنتاکتورها، ظرفیت بار با دامنه متفاوت که از پایین تا بالا می باشد را متصور شد. ظرفیت بار بالایی که برای کنتاکتورها وجود دارد شامل 9 الی 1250 آمپر است. اما در مورد رله ها برای جریان های پایین مورد استفاده قرار می گیرد که ظرفیت های پایین شامل 3 الی 16 آمپر را پشتیبانی می کند.

کنتاکتورها را معمولا به صورت کاربردهای سه فازی طراحی می کنند اما در مورد رله ها کاربردهای تک فاز در اولویت قرار دارد. اما همان طور که پیش تر نیز ذکر کردیم، کنتاکتورها در انواع تک فاز و سه فاز دارای عملکردهای مختلف با قابلیت های بالا می باشند. در مورد رله ها نیز همین موارد صدق می کند. طراحی کنتاکتورها به گونه ای است که برای ولتاژهای بالا مناسب هستند و خطرات احتمالی ولتاژهای بالا را کنترل می کنند. به همین دلیل به منظور جلوگیری از حوادث مختلف، ویژگی های امنیتی مختلفی را به دستگاه ها اضافه می کند. از ویژگی های ایمنی مختلفی که کنتاکتور ها ایجاد می کنند، کنتاکت فنری است. در این وضعیت اگر چنانچه کنتاکتور در حالت اضافه بار قرار گیرد، کنتاکت فنری باعث جلوگیری از اتصال کوتاه داخلی می شود. از دیگر ویژگی های حفاظتی مربوط به کنتاکتورها می توان به حذف کننده های آرک یا قوس های الکتریکی اشاره کرد. این خاصیت نیز در کاهش و همچنین از بین بردن جرقه ها موثر می باشد. جرقه هایی که در سیستم به وجود می آید به علت جدا شدن کنتاکت های حامل جریان صورت می گیرد که این خاصیت کنتاکتور از آن جلوگیری می کند. رله ها این ویژگی های حفاظتی را ندارند و به همین دلیل استفاده های آن ها را محدود می کند.

سرعت کلید زنی نیز از مواردی است که باعث ایجاد تفاوت های عمده در بین انواع کنتاکتور و رله ها می شود. کنتاکتورها دارای عملکردی کندتر از رله ها از لحاظ تغییر وضعیت هستند و به همین دلیل می توان رله ها را به وسیله سیگنال های الکترونیکی کنترل کرد.

کنتاکتور و رله را می توان از لحاظ مصرف برق نیز مورد ارزیابی قرار دارد که در این مورد نیز تفاوت هایی با هم دارند. در کنتاکتورها انرژی برقی که مصرف می کنند بسیار بیشتر از انرژی برق مورد استفاده برای رله ها است. دلیل این امر آن است که رله برای فعالیت خود از بوبین های کوچکی استفاده می کنند که از بوبین های کنتاکتورها کوچک تر می باشد.

با توجه به تفاوت هایی که برای کنتاکتور و رله ها مطرح کردیم، می توانیم بگوییم که کنتاکتورها برای ظرفیت های بسیار بالاتر مورد استفاده قرار می گیرند و بنابراین سنگین تر و بزرگ تر از رله ها هستند. به همین دلیل کاملا بدیهی است اگر قیمت کنتاکتور را بالاتر و بیشتر از قیمت رله ها در نظر بگیریم. البته از لحاظ راندمان، کارایی و سایر خصوصیات نیز تفاوت هایی وجود دارد که همه این عوامل دست به دست هم می دهند تا قیمت کنتاکتور بالاتر از قیمت رله باشد.

لوازم جانبی کنتاکتور اشنایدر

کنتاکتورهای اشنایدر دارای یک سری لوازم جانبی و تجهیزات فرعی هستند که در عملکرد اصلی سیستم تاثیر گذار خواهند بود. از مهم ترین تجهیزات جانبی می توان به کنتاکت ها یا تیغه های کمکی برای نصب اشاره کرد. تایمر الکترونیکی، اینترلاک مکانیکی، قفل الکترومکانیکی، پلاتین، نویز گیر و غیره نیز از دیگر لوازم جانبی مورد استفاده در کنتاکتورهای اشنایدر به حساب می آیند.

کنتاکت کمکی: کنتاکت های کمکی به منظور افزایش دادن تعداد کنتاکت های فرمان مورد استفاده قرار می گیرد. این کنتاکت ها را به صورت نصب از رو و یا نصب از بغل در ترکیب های مختلف استفاده می کنند. بر روی کنتاکتورها می توان کنتاکت های مختلفی نصب کرد؛ این تیغه ها نیز همانند تیغه های اصلی، در هر بار تحریک و فعالیت بوبین، تغییر حالت می دهند.

تایمر الکترونیکی و پنوماتیکی: تایمرهای الکترونیکی و پنوماتیکی که به صورت تایمر های متصل به کنتاکتور هستند، از دیگر تجهیزات در کنتاکتورهای اشنایدر به شمار می آیند. تایمرهای الکترونیکی خود دارای تقسیم بندی دیگری نیز هستند که بر اساس آن به دو دسته نصب بر روی بوبین و نصب از روبرو تقسیم می شوند. در مورد تایمرهای پنوماتیک می توان گفت که جزء ساده ترین انواع تایمر های مورد استفاده به حساب می آیند. این نوع از تایمرها به حالت کنتاکت کمکی می باشند که قابلیت نصب از روبرو را دارند. کنتاکتورهای پنوماتیک به صورت مکانیکی عمل می کنند و جهت فعالیت خود نیازی به تغذیه الکتریکی ندارند. تغذیه الکتریکی برای شروع به کار سیستم مورد نیاز است که در این نوع تایمرها مورد استفاده قرار نمی گیرد. این نوع از تایمرها به محض این که کنتاکتور عمل خود را آغاز کند، فعال می شوند. تایمرهای پنوماتیک به دو صورت وجود دارند که شامل تأخیر در وصل و تأخیر در قطع هستند. در نوع اول که تأخیر در وصل است، تایمر زمانی فعال می شود که کنتاکتور وصل شود و پس از مدت زمان معینی، کنتاکتور قطع می شود. در مورد تایمر های تأخیر در قطع، به محض برق دار شدن بوبین، در مدت زمان مشخصی تایمر قطع می شود و پس از گذشت مدت زمان مشخص شده، کنتاکتور مجددا وصل می شود. در مورد تایمرهای الکترونیکی نیز مانند تایمرهای پنوماتیک، عملکردهای مشابهی را شاهد هستیم که بر روی کنتاکتور نصب می شوند.

اینترلاک مکانیکی: اینترلاک مکانیکی قابلیتی است که در انواع کنتاکتورهای اشنایدر وجود دارد و باعث می شود تا دو کنتاکتور به صورت همزمان کار نکنند. در این صورت زمانی که یک کنتاکتور وصل است و فعالیت می کند، کنتاکتور دیگر به حالت قطع باقی می ماند. از این نوع قابلیت ها به منظور ترتیب در کلیدزنی مدارات پیشگیری از سوانح و قدرت استفاده می شود.

نویز گیر: معمولا با قطع و وصل شدن کنتاکتورها، حالت هایی در سیستم به وجود می آید که به صورت خش خش یا پارازیت شنیده می شود که به آن ها نویز گفته می شود. این نویزها به دلیل خاصیتی در بوبین های کنتاکتورها است که به آن خاصیت سلفی گفته می شود. معمولا برای جلوگیری از چنین پارازیت هایی و رفع آن ها از قطعاتی به نام نویز گیر استفاده می کنند. این قطعه دارای قسمت های مختلفی است که در عمل با هم باعث برطرف شدن پارازیت های موجود در کنتاکتور می شود. از اجزا تشکیل دهنده این قطعه می توان به مقاومت مدار یا RC اشاره کرد. این قسمت از نویز گیر به حالت موازی با بوبین قرار گرفته است. Varistor یا خازن سری نیز از دیگر قسمت های نویز گیر است و به منظور رفع نویزها از آن استفاده می شود. گاهی ممکن است که هر دو این مدارات به صورت هماهنگ با هم در یک مجموعه ایجاد شوند. قطعه واریستور دارای عملکرد خاصی است؛ به این صورت که اگر ولتاژ بیشتر از حد معین باشد، باعث کاهش مقاومت آن می شود. در این صورت مسیر عبور جریانی، را ایجاد می کند که باعث تثبیت ولتاژ بوبین می شود.

واریستور باعث می شود تا ولتاژی که ایجاد می شود، در دو سر سیم پیچ به صورت مشخص و در یک محدوده نگه داشته شود. این فرآیند هنگام قطع جریان ایجاد می شود. مدار نیز در اثر چنین تغییراتی، تغییرات مربوط به ولتاژ را کاهش می دهند و یا آن ها را خنثی می کند. در نتیجه این فرآیندها، RC باعث کاهش نویز و از بین رفتن پارازیت می شود.

قفل الکترومکانیکی یا لچ: کنتاکتورهای اشنایدر بعد از قطع شدن می توانند به حالت اولیه خود برگردند که این وضعیت به دلیل وجود نیروی داخلی خود فنر ایجاد می شود. به همین دلیل یک کلید برگشت پذیر به شمار می رود چرا که وصل باقی ماندن کنتاکتور در زمان طولانی باعث بروز مشکلاتی در سیستم می شود. از جمله این مشکلات می توان به مصرف بیش از حد انرژی، کاهش عمر بوبین، استهلاک و خرابی قسمت های مختلف، ایجاد حرارت و بالا رفتن دما در محل کنتاکتور و قطع و وصل شدن های کوتاه و پی در پی که می تواند برای سیستم آسیب زننده باشد اشاره کرد.

به منظور برطرف شدن مشکلات وصل باقی ماندن بوبین کنتاکتور، از قطعه ای به نام قفل مکانیکی یا Mechanical latching block استفاده می کنند. این قطعه قابلیت این را دارد که کنتاکتور را تبدیل به یک کلید کند که دارای قابلیت قطع و وصل شدن باشد. در این صورت می توان به کمک قطعه مکانیکی و با ارسال یک پیام الکتریکی، قفل آزاد می شود. به دنبال این فرآیند، کنتاکتور از حالت اتلاف انرژی خارج و قطع می شود. بنابراین می توان انتظار داشت که از آسیب های احتمالی به کنتاکتور نیز جلوگیری شود.

پلاتین کنتاکتور: یکی از بخش های مهم کنتاکتورهای اشنایدر مربوط به پلاتین کنتاکتور است. این قطعه از دو قسمت تشکیل شده و شامل قسمت های متحرک و ثابت می باشد. بخش ثابت آن از 6 قطعه و بخش متحرک نیز از 3 قطعه جدا از هم تشکیل می شوند. این قطعه از کنتاکتورها به عنوان قطعه ای قابل تعویض در نظر گرفته می شود. آلیاژ پلاتین ها را به گونه ای می سازند که هم دارای رسانایی بالا برای عبور جریان برق باشند و هم این که پوسته محکم و با دوامی داشته باشند. قابلیت استحکام در این پلاتین ها به این دلیل است که کنتاکتور را از آسیب های احتمالی در اثر تحمل ضربات مداوم برای قطع و وصل جریان در امان نگه دارد.

روش نصب کنتاکتور تک فاز

روش نصب کنتاکتورهای تک فاز با کنتاکتور سه فاز دارای تفاوت هایی می باشد. اما ذکر این نکته نیز مهم است که گاهی اوقات در مواردی که کنتاکتور مورد استفاده تک فاز باشد، از روش نصب کنتاکتورهای سه فاز استفاده می کنند. کنتاکتورهای سه فاز نیز همان طور که از نامشان مشخص است دارای سه ورودی مختلف هستند که با سه خروجی تکمیل می شود. در این مورد و برای نصب کنتاکتورهای تک فاز به روش نصب کنتاکتور سه فاز، باید همواره سه ورودی به هم متصل شوند که اتصال آن ها توسط یک انشعاب صورت می گیرد. در مرحله بعدی، سیم کنتاکتور تک فاز را به یکی از پیچ های ورودی اتصال می دهند. سپس نول را به قسمت انتهایی نول کنتاکتور وصل می کنند.

قبل از بررسی نحوه  نصب کنتاکتور تک فاز باید این نکته را نیز اضافه کنیم که برای عملکرد بهتر سیستم؛ باید یک فیوز را قبل از کنتاکتور قرار داد که هدف از آن نیز حفاظت از کنتاکتور و ایمن ماندن آن می باشد. برای نصب هر کنتاکتور، یک مدار فرمان ضروری می باشد. این مدار فرمان می تواند خود به صورت یک کلید فرمان نیز عمل کند. علاوه بر این، می توان آن را به صورت یک شستی استارت و استوپ نیز در نظر گرفت. از لحاظ ساختار و عملکرد، می توان کلیدهای تک پل را با کلید های فرمان مقایسه کرد. تنها تفاوتی که در بین این دو وجود دارد در شدت جریان آن ها می باشد. به این صورت که کلیدهای تک پل با آمپراژ پایین و کلیدهای فرمان نیز در تابلوهای برق مورد استفاده قرار می گیرند. به منظور نصب کلید فرمان، تنها کافی است که یک ارتباط بین خروجی و ورودی فیوز برقرار شود و سپس خروجی کلید فرمان نیز به ورودی کنتاکتور که 1A است وصل شود. معمولا کلید شماره 4 به عنوان خروجی و همچنین کلید شماره 3 نیز به عنوان ورودی کلید فرمان در نظر گرفته می شود و به صورت علامت گذاری شده مشخص می باشد. در انتهای کار نیز برق ورودی را وصل می کنند و پس از آن نیز کلید فرمان باید زده شود. در این حالت برق وارد کنتاکتور می شود و مدار تک فاز نیز وصل می شود.

انواع مدل های کنتاکتور اشنایدر

کنتاکتور های اشنایدر دارای انواع متفاوتی هستند اما به طور کلی در دو گروه دسته بندی می شود. این مدل ها شامل AC و DC می باشد. هر کدام از این مدل ها دارای ویژگی هایی می باشند که باعث تفاوت آن ها با هم می شود. تفاوتی که در این دو مدل از کنتاکتورهای اشنایدر وجود دارد، در حلقه اتصال کوتاهی است که در آن ها وجود دارد. معمولا در کنتاکتور های AC به منظور جلوگیری از لرزش های مختلف و همچنین رفع آن ها، از این حلقه اتصال کوتاه استفاده می شود. دلیل لرزش های به وجود آمده در کنتاکتورهای AC را مرتبط با فرکانس بالای برق می دانند که به این روش بر طرف می شود. در این حالت یک نیروی کششی از جریان مغناطیسی به دست می آید که متناسب با مجذور القای مغناطیسی خواهد بود.

همان طور که گفتیم، کنتاکتورها در مدل های AC و DC تقسیم بندی می شوند. اما خود این مدل ها نیز دارای انواع مختلفی هستند که بر اساس خصوصیات کاربردی، استفاده های زیادی دارند. در این جا به بررسی مهم ترین مدل های این تجهیزات می پردازیم.

از مهم ترین کنتاکتورهای مدل AC می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•       کنتاکتور AC1
•       کنتاکتور AC2
•       کنتاکتور AC3
•       کنتاکتور AC4
•       کنتاکتور AC5

هر کدام از این مدل ها دارای قابلیت های خاص خود هستند که کاربردهای متفاوتی را برای آن ها ایجاد می کند. به طور مثال در مورد کنتاکتور AC1 یک گرمکن برقی برای آن وجود دارد که دارای توان 95 درصد می باشد. یا در مورد کنتاکتور AC3 در بالابر و آسانسورها به کار می رود و در برابر جریان، دارای مقاومت بسیار بالایی است.

کنتاکتورهای مدل DC نیز دارای سری های مختلفی هستند که در موارد بسیاری کاربرد دارند. از مهم ترین این کنتاکتورها می توان این موارد را نام برد:

•       کنتاکتور های DC1
•       کنتاکتور های DC2
•       کنتاکتور های DC3
•       کنتاکتور های DC4
•       کنتاکتور های DC5

این نوع کنتاکتورها نیز دارای مدل های بسیار متنوع با کارایی بسیار بالا هستند که در سیستم های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. به طور مثال در مورد کنتاکتورهای DC2 می توان گفت که از آن ها برای قطع کردن موتورها در هنگام کار استفاده می شود. همچنین در مورد کنتاکتور های DC3 نیز برای راه اندازی و شروع به کار موتورهای شنت به کار می رود که در آن ها تعداد دفعات قطع و وصل بسیار زیاد می باشد.

علاوه بر این تقسیم بندی ها تقسیم بندی دیگری در مورد کنتاکتورهای AC و DC وجود دارد که سری های مختلف آن ها را بر اساس نوع a و b تقسیم بندی می کنند. در مورد کنتاکتورهای سری a می توان آن ها را به منظور محافظت از مداراها به کار برد که در کوتاه مدت و بدون جریان مقاومت ایجاد می شوند. کنتاکتورهای سری b نیز به منظور محافظت از مدارها برای کوتاه مدت و در صورت وجود جریان مقاومت استفاده می شود.

مفهوم علائم و شماره های روی کنتاکتور اشنایدر

بر روی همه کنتاکتورها، یک سری علامت و نشانه وجود دارد که هر کدام از آن ها به مفهوم خاصی اشاره می کنند. در این جا به بررسی تعدادی از این علائم اشاره می کنیم.

در همه کنتاکتورها علائمی به صورت A1 وA2 وجود دارد که این ها نشان دهنده ورودی بوبین در کنتاکتور و همچنین قسمت فرمان دهنده سیم پیچ به شمار می روند. این علامت ها به عنوان مهم ترین و اصلی ترین علائم بر روی هر کنتاکتور شناخته می شود.

در کنتاکتورهای اشنایدر و بسیاری دیگر از انواع کنتاکتورها، علامت های مثبت و منفی بر روی تجهیز وجود دارد که علامت مثبت را همان ورودی A1 در نظر می گیرند که شامل ورودی مثبت بوبین است. به همین ترتیب، علامت منفی نیز نشان دهنده ورودی A2 کنتاکتور به شمار می رود. این علامت نیز همان ورودی منفی بوبین است. در کنتاکتورها علامت A1 را به عنوان فاز و علامت A2 نیز تحت عنوان نول شناخته می شود.

حروف سه گانه L که به صورت L1، L2 و L3 است. این ها را با شماره گذاری های مختلف نیز شناسایی می کنند که شامل شماره های 1، 3 و 5 خواهد شد. معمولا حروف سه گانه L یا پیچ های سه گانه را به عنوان ورودی های سه فاز در نظر می گیرند. در مورد خروجی های سه فاز نیز از حرف T استفاده می شود و آن را به صورت پیچ های 2، 4 و 6 نام گذاری می کنند. علاوه بر این، خروجی های سه فاز را تحت عنوان T1، T2 و T3 نیز در نظر می گیرند.

تمامی این حروف را بر اساس استانداردهای خاصی تعیین می کنند. به طور مثال، با توجه به استاندارد IEC از حروف L و T برای خروجی و ورودی های سه فاز استفاده می شود. اما در استاندارد VDE از نمادهای متفاوتی استفاده می شود. در این استاندارد، از نمادهای R، S و T برای ورودی ها استفاده می شود. همچنین از نمادهای U، V و W نیز برای خروجی ها استفاده می شود. از این اعداد و حروف برای نشان دادن کنتاکت های کنتاکتور استفاده می شود. این اعداد در بخش قدرت کاربرد دارند.

کنتاکتورهای اشنایدر علامت های اختصاری دیگری هم دارند که نشان دهنده  باز یا بسته بودن کنتاکت ها قبل از عملکرد هستند. NO نشان دهنده کنتاکت های باز می باشد که به آن ها Normally Open می گویند. در مورد کنتاکت های بسته نیز می توان به NC اشاره کرد که به آن ها Normally Close می گویند.

در کنار پیچ های NO و  NC یک سری اعداد دو رقمی دیده می شود که با هدف نشان دادن ویژگی های خاصی هستند. اعداد دو رقمی که در کنتاکتورهای اشنایدر دیده می شود برای نشان دادن کنتاکت های کمکی می باشد. این کنتاکت ها و اعداد دو رقمی مربوط به آن ها، در بخش فرمان مورد استفاده قرار می گیرد.

در مورد اعداد دو رقمی مورد استفاده در کنتاکتور ها یک سری نکات و رمز نگاری ها وجود دارد. به طور مثال در صورتی که اعداد دو رقمی در کنار پیچ ها، شامل اعداد 1 و 2 باشند، می تواند نشان دهنده  این باشد که تمام کنتاکت ها بسته هستند. کنتاکت بسته هم با NC نشان داده می شود. این اعداد شامل 21، 22، 31، 32، 41 و 42 هستند که تمامی آن ها نشان دهنده کنتاکت های بسته است.

اگر رقم دوم عدد دو رقمی کنار پیچ ها شامل اعداد 4 و 3 باشد، می تواند نشان دهنده  این موضوع باشد که کنتاکت باز در سیستم مورد استفاده است. کنتاکت های باز نیز با نماد NO نشان داده می شود. این کنتاکت ها شامل اعداد 13، 14، 23، 24، 33 و 34 هستند. البته نکته  قابل توجه در مورد این اعداد و نمادها آن است که امکان دارد همگی در یک کنتاکتور وجود داشته باشد.

ابعاد کنتاکتور اشنایدر

کنتاکتورهای اشنایدر به دلیل تنوع بالایی که دارند، بدیهی است که از لحاظ ابعاد و اندازه نیز تفاوت های زیادی با هم داشته باشند. بر همین اساس می توان اندازه آن ها را از حدود چند سانتی متر الی یک متر در نظر گرفت. به طور مثال این تجهیزات برای راه اندازی و همچنین کنترل ماشین ها قابل استفاده هستند. کنتاکتورهای اشنایدر به عنوان یکی از متنوع ترین انواع کنتاکتور های موجود در بازار شناخته می شود که این تنوع علاوه بر تفاوت در ساختار های ظاهری، باعث تفاوت در قیمت آن ها نیز می شود. قیمت کنتاکتور اشنایدر در بازارهای داخلی و خارجی بر اساس معیارها و پارامترهای متنوعی سنجیده می شود اما به طور کلی کاربرد و نوع طراحی آن ها در این امر بیشترین تاثیر را خواهد داشت.

نحوه عملکرد کنتاکتور اشنایدر

جریان موجود در کنتاکتور باعث برق دار شدن بوبین آن می شود. پس از برق دار شدن بوبین، یک میدان مغناطیسی ایجاد می شود که برای شروع عملکرد این کنتاکتور مورد نیاز می باشد.

میدان مغناطیسی که در سیستم به وجود می آید باعث به حرکت در آمدن آرمیچر یا جوشن می شود. در نهایت، توسط یک کنتاکت بسته که به آن Normally Close یا NC گفته می شود، مدار در بین کنتاکت های متحرک و ثابت به جریان در می آید. فرآیند ذکر شده باعث می شود که جریان به وجود آمده از طریق کنتاکت ها به بار انتقال داده شود. هر موقع که جریان کنتاکتور قطع شود بوبین نیز بی برق شده و همین امر باعث باز شدن مدار می شود.

با توجه به این که از کنتاکتورها برای باز و بسته شدن سریع کنتاکت ها استفاده می شود، لذا کنتاکت های ثابت با سرعت بالا به کنتاکت های متحرک برخورد می کنند که این برخورد باعث جهش پیدا کردن از جای خود و بالا رفتن آن ها می شود. در موارد متعددی از انواع کنتاکتورها و به منظور پیشگیری از جهش های به وجود آمد، کنتاکتورهایی استفاده می شود که دارای قابلیت اتصالات دو راهه باشند. ورودی جریان در کنتاکتورها می تواند به صورت AC یا  DC باشد. که هر کدام از آن ها دارای سری های مختلف با کارایی های متنوعی هستند.

مقدار بسیار کمی از جریان های جاری که به وجود می آید و در کنتاکتور قرار می گیرد، به وسیله بوبین ها به مصرف می رسد. معمولا برای کاهش برق مصرفی اقداماتی صورت می گیرد. به طور مثال از مدارات اقتصادی استفاده می کنند که در آن ها هزینه برق به طور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا می کند و از هدر رفت برق نیز جلوگیری می شود. به طور کلی و به بیان ساده تر، هنگامی که از کنتاکتور یک جریان الکتریکی عبور می کند، باعث به وجود آمدن یک میدان الکتریکی بسیار قوی می شود. این میدان مغناطیسی سبب کشیده شدن آرمیچر به سمت بوبین یا سیم پیچ می شود. این فرآیند باعث ایجاد یک قوس الکتریکی در مدار می شود که در نتیجه آن، جریان الکتریکی به طرف دستگاهی که کنتاکتور را در آن قرار داده اند هدایت می کند. این کار به کمک یک کنتاکت اتفاق می افتد و هدایت جریان در مدار را سبب می شود. با توجه به این توضیحات می توانیم بگوییم که عملکرد اصلی کنتاکتورها، به صورت خاموش و روشن کردن یک مدار تعریف می شود.

قیمت کنتاکتور اشنایدر در بازار ایران

همان طور که گفته شد، قیمت انواع کنتاکتور اشنایدر بر اساس پارامتر های مختلفی تعیین می شود؛ اما به طور کلی می توان قیمت این تجهیزات را بر اساس تک فاز یا سه فاز بودن متفاوت در نظر گرفت. بر این اساس می توان کنتاکتور های تک فاز را با قیمت های بالا تری متصور کرد. این نوع بررسی ها بر اساس مقایسه قیمت آن ها با انواع کنتاکتور های سه فاز می باشد. در بازار های داخلی ایران نیز الگوی قیمت گذاری بر همین اساس می باشد و کنتاکتور اشنایدر تک فاز با قیمت بالاتری همراه است. البته این مورد همیشگی نبوده و عاملی که تاثیر مستقیم بر تغییر قیمت ها خواهد گذاشت، مقدار آمپر عبوری می باشد. در مورد کنتاکتورهای تک فاز به دلیل گستره وسیعی که برای مقدار آمپر وجود دارد، می توان قیمت های بالا و پایینی را نیز مشاهده کرد.

کنتاکتور اشنایدر در بازارهای داخلی کشور جزء محبوب ترین و پرفروش ترین انواع کنتاکتورها می باشد، این محبوبیت باعث عرضه گسترده این تجهیزات در مدل های مختلف شده است. اما برای قیمت گذاری انواع کنتاکتورهای اشنایدر نمی توان بازه  مشخص و ثابتی را در نظر گرفت، زیرا تنوع آن ها بسیار بالا بوده و هر کدام از این کنتاکتورها نیز قابلیت های مجزایی در سیستم های مختلف دارند. علاوه بر این نوسانات ارزی نیز تاثیر مستقیمی در قیمت انواع کنتاکتور اشنایدر خواهد گذاشت.

خرید کنتاکتور اشنایدر

با توجه به مواردی که در مورد کنتاکتورهای اشنایدر و خصوصیات مختلف آن ها اشاره شد، می توان گفت که امکان خرید این تجهیزات در بازار های مختلف وجود دارد. یکی از نکات قابل توجه در مورد خرید انواع کنتاکتور اشنایدر، امکان تهیه این محصولات به صورت اینترنتی است. مزیت این نوع خرید، صرفه جویی در زمان و هزینه است.

یکی از نکاتی که در مورد خرید انواع کنتاکتور با هر نوع برند و مدلی وجود دارد، مراجعه به فروشگاه ها و مراکز فروش معتبر می باشد.

شما می توانید برای خرید انواع کنتاکتورهای اشنایدر در مدل های مختلف، به فروشگاه اینترنتی اتوماسیون راد مراجعه نمایید. در این فروشگاه امکان خرید با کیفیت ترین محصولات به روز وجود دارد. شما می توانید با برقراری تماس با مشاورین و مهندسین این مجموعه، از راهنمایی لازم در خصوص خرید بهترین کنتاکتور مورد نیاز و متناسب با هدف خود نیز بهره مند شوید.